Các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) hôm 19/12 đã quyết định vay tiền để cho Ukraine vay lại 90 tỷ euro (105 tỷ USD) nhằm tài trợ cho quốc phòng của nước này trong 2 năm tới, thay vì sử dụng các tài sản của Nga đang bị phong tỏa. Quyết định này giúp EU tránh được những chia rẽ xung quanh kế hoạch chưa từng có tiền lệ là dùng trực tiếp tiền chủ quyền của Nga để tài trợ cho Kiev.

Các lãnh đạo EU đồng thời trao cho Ủy ban châu Âu nhiệm vụ tiếp tục nghiên cứu cái gọi là khoản “vay bồi thường” dựa trên các tài sản Nga bị đóng băng, nhưng phương án này hiện được đánh giá là chưa khả thi, chủ yếu do sự phản đối của Bỉ – quốc gia đang nắm giữ phần lớn số tài sản nói trên.

“Hôm nay chúng tôi đã thông qua quyết định cung cấp 90 tỷ euro cho Ukraine”, Chủ tịch Hội nghị Thượng đỉnh EU, ông Antonio Costa, phát biểu tại cuộc họp báo rạng sáng thứ Sáu sau nhiều giờ đàm phán căng thẳng tại Brussels. “Trong tình thế cấp bách, chúng tôi sẽ cung cấp một khoản vay được bảo đảm bằng ngân sách của Liên minh châu Âu”.

Việc sử dụng tài sản Nga hiện quá phức tạp

Ý tưởng để EU trực tiếp vay tiền ban đầu được cho là khó khả thi vì cần sự nhất trí tuyệt đối, trong khi Thủ tướng Hungary, ông Viktor Orban – người có quan điểm thân Nga – đã phản đối. Tuy nhiên, Hungary, Slovakia và Cộng hòa Séc cuối cùng đã đồng ý để kế hoạch được triển khai, với điều kiện nó không gây tác động tài chính đối với các nước này.

Các lãnh đạo EU nhấn mạnh rằng các tài sản của Nga, tổng trị giá khoảng 210 tỷ euro đang bị phong tỏa trong EU, sẽ tiếp tục bị đóng băng cho đến khi Moscow chấp nhận trả bồi thường chiến tranh cho Ukraine. Nếu điều đó xảy ra, Ukraine có thể dùng số tiền này để hoàn trả khoản vay.

“Đây là tin tốt cho Ukraine và là tin xấu cho Nga – và đó chính là điều chúng tôi mong muốn”, Thủ tướng Đức, ông Friedrich Merz, tuyên bố.

Áp lực tìm nguồn tài chính cho Kiev là rất lớn, bởi nếu không có sự hỗ trợ tài chính của EU, Ukraine sẽ cạn tiền vào quý II năm sau và nhiều khả năng sẽ thua trong cuộc chiến với Nga. EU lo ngại kịch bản này sẽ khiến mối đe dọa mà họ tin là từ là xuất phát từ Nga đối với khối trở nên gần hơn.

Quyết định trên được đưa ra sau nhiều giờ thảo luận giữa các lãnh đạo EU về các chi tiết kỹ thuật của một khoản vay chưa từng có tiền lệ dựa trên tài sản Nga bị phong tỏa, nhưng phương án này được đánh giá là quá phức tạp hoặc đòi hỏi nhượng bộ chính trị quá lớn ở thời điểm hiện tại.

Khó khăn lớn nhất là làm sao cung cấp cho Bỉ – nơi đang nắm giữ 185 tỷ euro trong tổng số tài sản Nga tại châu Âu – các bảo đảm đầy đủ trước những rủi ro tài chính và pháp lý, cũng như khả năng Nga trả đũa nếu số tiền được giải ngân cho Ukraine.

“Có quá nhiều câu hỏi xung quanh khoản vay bồi thường, nên chúng tôi buộc phải chuyển sang phương án B. Lý trí đã thắng thế”, Thủ tướng Bỉ, ông Bart De Wever, nói tại cuộc họp báo. “EU đã tránh được hỗn loạn và chia rẽ, đồng thời giữ được sự đoàn kết”.

Hungary đạt được mục đích

Trong bối cảnh tài chính công của EU vốn đã chịu áp lực bởi mức nợ cao, Ủy ban châu Âu từng đề xuất hai phương án: dùng tài sản Nga để cho Kiev vay, hoặc vay chung dựa trên ngân sách EU.

Việc lựa chọn phương án thứ hai cho phép ông Orban tuyên bố một thắng lợi ngoại giao.

“Ông Orban đã đạt được điều mình muốn: không có khoản vay bồi thường, và EU hành động mà không có sự tham gia tài chính của Hungary, Cộng hòa Séc và Slovakia”, một nhà ngoại giao EU nhận xét.

“Không được phép thất bại”

Nhiều lãnh đạo EU khi tới dự hội nghị thượng đỉnh nhấn mạnh rằng việc tìm ra giải pháp để tiếp tục tài trợ cho Ukraine trong hai năm tới là điều sống còn. Họ cũng muốn thể hiện sức mạnh và quyết tâm của châu Âu, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuần trước gọi các nước châu Âu là “yếu đuối”.

“Chúng ta đơn giản là không được phép thất bại”, Cao ủy phụ trách chính sách đối ngoại EU, bà Kaja Kallas, nói.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, người tham dự hội nghị thượng đỉnh, đã kêu gọi EU đồng ý sử dụng các tài sản Nga để cung cấp nguồn tài chính mà ông cho là cần thiết để Ukraine tiếp tục chiến đấu.

“Quyết định hiện đang được đặt lên bàn – quyết định sử dụng toàn bộ tài sản của Nga để bảo vệ trước sự xâm lược của Nga – là một trong những quyết định rõ ràng và chính đáng về mặt đạo đức nhất từng có,” ông Zelensky nhấn mạnh.

Nguồn: https://viettimes.vn/eu-quay-sang-ke-hoach-b-sau-khi-khong-dat-thoa-thuan-dung-tai-san-nga-rot-cho-ukraine-post192740.html